W świadomości konsumentów produkty oznaczane jako „BIO”, „EKO” czy „organic” zyskały na wartości. W czasach rosnącej troski o środowisko i własne zdrowie naturalnym stało się poszukiwanie lepszych, czystszych i bardziej „zielonych” produktów spożywczych. Jednak czy zawsze etykieta „BIO” oznacza rzeczywiście wyższą jakość? Jakie standardy kryją się za tymi oznaczeniami i jak nie dać się oszukać marketingowym chwytom? Odpowiedzi znajdziesz w poniższym artykule, przygotowanym przez eksperta branży żywności ekologicznej.

Czym właściwie są produkty BIO i EKO?

W polskim oraz unijnym prawie określone są konkretne wymagania dla żywności, która trafia na półki sklepowe z etykietą „BIO” czy „EKO”. Te terminy – w praktyce prawnej – znaczą dokładnie to samo.

• BIO/EKO/organic – produkty oznaczone w ten sposób muszą pochodzić z upraw lub hodowli prowadzonych metodami rolnictwa ekologicznego.
• Rolnictwo ekologiczne – system produkcji oparty na naturalnych procesach, zakładający m.in. ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin, nawozów sztucznych, antybiotyków w hodowli oraz zakaz stosowania GMO.

Konsumenci często nie zdają sobie sprawy, że za tymi oznaczeniami kryją się skomplikowane procedury certyfikacyjne oraz regularne kontrole.

Certyfikaty – gwarancja jakości czy tylko formalność?

Aby produkt spożywczy mógł zostać opatrzony etykietą „BIO” lub „EKO”, musi przejść rygorystyczną procedurę certyfikacyjną zgodnie z unijnym rozporządzeniem (UE) 2018/848. Kontrole przeprowadzane są przez uprawnione jednostki certyfikujące. Oznaczenia, na które powinieneś zwrócić uwagę, to m.in.:

• Euroliść – charakterystyczny zielony znak z gwiazdek w kształcie liścia (logo rolnictwa ekologicznego UE).
• Numer jednostki certyfikującej.
• Kraj pochodzenia surowców.

Każdy producent oraz przetwórca musi prowadzić dokumentację, którą regularnie weryfikują inspektorzy. Dzięki temu konsument otrzymuje produkt, który spełnia określone unijne wymogi. Warto jednak pamiętać, że sam certyfikat nie gwarantuje, iż produkt pozbawiony jest wszelkich wad jakościowych – oznacza jedynie spełnienie określonych standardów produkcji.

Najczęstsze mity dotyczące żywności ekologicznej

Wokół produktów BIO/EKO narosło wiele nieporozumień i mitów. Część z nich wynika z niepełnej wiedzy konsumentów, inne są efektem nadgorliwej działalności marketingowej.

Czy BIO znaczy zdrowsze?

Nie zawsze. Owszem, żywność ekologiczna podlega ścisłej kontroli pod względem pozostałości pestycydów i nawozów sztucznych, ale nie można jednoznacznie stwierdzić, że każdy produkt BIO będzie posiadał wyższą wartość odżywczą niż jego konwencjonalny odpowiednik. Różnice dotyczą głównie jakości procesów produkcyjnych.

Zero pestycydów?

Uprawy ekologiczne mogą wykorzystywać naturalne substancje ochrony roślin, które nie są uznawane za pestycydy chemiczne. Jednak nawet w takich przypadkach mogą pojawiać się minimalne śladowe ilości pestycydów w wyniku np. zanieczyszczenia powietrza lub wody z pól konwencjonalnych.

Czy wszystko, co BIO, jest lepsze?

Kwestia „lepszości” jest względna. Bio czekolada, baton czy chipsy – mimo ekologicznego certyfikatu – wciąż mogą zawierać sporo cukru, tłuszczu czy soli. Etykieta „BIO” nie oznacza z automatu, że produkt jest dietetyczny czy pozbawiony składników, których staramy się unikać na co dzień.

Przeczytaj również: Gotowanie zero-waste: jak kreatywnie wykorzystać obierki, liście i resztki bulionowe

“BIO” w praktyce – na co zwracać uwagę?

Aby faktycznie korzystać z zalet żywności ekologicznej, warto umiejętnie czytać etykiety. Oto kilka wskazówek:

1. Sprawdź znak Euroliścia i numer jednostki certyfikującej – to podstawa!
2. Przeczytaj skład produktu – BIO baton z wysoką zawartością cukru wciąż pozostaje słodkim batonem.
3. Zwróć uwagę na kraj pochodzenia – informacja powinna znajdować się obok certyfikatu.
4. Szukaj prostych składów – im krótsza lista, tym lepiej dla Ciebie.

Dlaczego produkty BIO są droższe?

Duża część konsumentów zastanawia się, z czego wynika cena artykułów ekologicznych. Bezpośrednio przyczynia się do tego:

• Wyzwania produkcyjne – niższe plony, brak stosowania chemicznych środków ochrony roślin oraz naturalne nawożenie sprawiają, że uprawy ekologiczne są bardziej ryzykowne i kosztowne.
• Koszty certyfikacji i kontroli – regularnie powtarzane i szczegółowe kontrole generują wydatki, które przenoszone są na końcowego odbiorcę.
• Mniejsza skala produkcji – ograniczenia powierzchni upraw i wyższe wymagania sprawiają, że produkcja BIO to często działalność małych i średnich gospodarstw.

Jak wygląda rynek produktów BIO w Polsce?

Polski rynek żywności ekologicznej rozwija się dynamicznie, jednak wciąż daleko mu do poziomu Europy Zachodniej czy Skandynawii.

Jak nie dać się nabrać?

Często spotykamy się z określeniem „produkt naturalny” lub „prosto z natury”, które mogą mylnie sugerować powiązania z ekologiczną produkcją. W rzeczywistości, jeśli na produkcie nie ma znaków unijnego rolnictwa ekologicznego oraz numeru certyfikatu, nie można uważać takiej żywności za ekologiczną w rozumieniu prawa.

• Skrupulatnie sprawdzaj etykiety – szczególnie na rynkach lokalnych, bazarach, sklepach internetowych.
• Zaufaj certyfikatom – to jedyne wiarygodne źródło potwierdzające ekologiczne pochodzenie produktu.

Zwracaj uwagę na szczegóły. Niegdyś zdarzało się, że nieuczciwi sprzedawcy wykorzystywali „eko” lub „bio” w nazwie produktu, nie posiadając odpowiednich uprawnień. Aktualizowane prawo wyeliminowało większość takich przypadków, ale czujność zawsze jest wskazana.

Podsumowanie – BIO/EKO bez ściemy

Znaczek BIO to nie wszystko – etykieta potwierdza określony, transparentny proces produkcji, ale nie jest gwarancją idealnego produktu bez wad czy szkodliwych dodatków. Żywność ekologiczna to wybór nie tylko dla siebie, ale również dla środowiska – produkcja BIO oznacza mniejsze wykorzystanie chemikaliów i dbałość o bioróżnorodność.

Świadome wybory konsumenckie opieraj przede wszystkim na czytaniu etykiet, analizie składu i certyfikatów. Nie daj się zwieść pustym hasłom czy atrakcyjnej grafice na opakowaniu. Wybierając produkty BIO/EKO, inwestujesz w jakość i przyszłość naszej planety. Jednak, jak w każdej dziedzinie – warto kierować się rozwagą, by po prostu nie przepłacać za zieloną etykietę.

Dbaj o siebie, wybieraj świadomie – i nie daj się nabrać na marketingowe sztuczki!