Imbir - właściwości, przeciwwskazania, zastosowanie
Większość ludzi utożsamia korzeń imbirowy z jego wyjątkowym smakiem i aromatem. Dodany do dań i napojów, nadaje im zupełnie nowy wymiar. Szczególnie sprawdza się w kuchni azjatyckiej. Stosowany jest w produkcji wina, piwa, wypieków, kawy oraz w postaci kandyzowanej. Imbir jest jednak cenny nie tylko ze względu na walory smakowe, lecz przede wszystkim ze względu na korzystny wpływ na zdrowie i organizm człowieka.
Imbir - pochodzenie
Imbir prawdopodobnie został odkryty na wyspach Melanezji, jednak najbardziej rozpowszechniony jest w Azji, skąd później dotarł nad Morze Śródziemne i do nas. Jest to jedna z najstarszych roślin uprawnych, lecz w Polsce nie ma odpowiednich warunków do jej rozwoju, mimo rosnącego zapotrzebowania. W ostatnich latach zwiększył się import świeżego lub sproszkowanego korzenia tej rośliny, co związane jest z coraz większym docenieniem jej walorów zdrowotnych i smakowych.
Świeży korzeń imbiru cieszy się dużym zainteresowaniem ze względu na swoje wszechstronne zastosowanie. Może być spożywany na surowo. Przy zakupie warto zwrócić szczególną uwagę na kłącza o jasnej skórce, które powinny być wolne od nietypowych znamion wskazujących na ewentualne choroby.
Imbir to wieloletnia roślina o zielonej łodydze i zielono-żółtych kwiatostanach, która nie występuje już w stanie dzikim. Nie wszyscy wiedzą, że imbir można łatwo uprawiać w warunkach domowych. Rośnie dobrze w doniczce na parapecie, choć nie można liczyć na duże ilości, raczej na uprawę hobbystyczną. Aby wyhodować młode bulwy, wystarczy oddzielić część korzenia imbiru z miejscem wyrastającego pędu i umieścić go w doniczce z ziemią. Imbir preferuje wilgotne i ciepłe stanowisko.
Imbir - właściwości lecznicze
Korzeń imbiru wykazuje właściwości detoksykujące, przeciwbólowe, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne, co zawdzięcza gingerolom - silnym antyoksydantom obniżającym poziom cholesterolu LDL (tzw. złego). Imbir najlepiej stosować profilaktycznie, dodając kawałki korzenia do herbaty (głównie jesienią i zimą). W przypadku braku takiego nawyku, warto działać natychmiast, gdyż imbir stanowi doskonałe rozwiązanie na przeziębienie. Korzeń tej rośliny jest skuteczny, między innymi, przy gorączce (działanie napotne). Sproszkowany imbir można użyć jako płukankę do gardła, łagodząc ból i kaszel. Dzięki tym właściwościom, korzeń imbiru jest niezastąpiony dla odporności. Dodatkowo, roślina ta działa odświeżająco i może służyć jako płukanka do ust.
Warto pamiętać o przeciwbólowym działaniu imbiru, na przykład w przypadku bolesnych menstruacji czy migren. Roślina ta dodatkowo przynosi ulgę przy zakrzepicy żył oraz bólach stawów i mięśni (można jej używać nie tylko jako pokarm, lecz również w formie olejku imbirowego do masażu). Imbir działa rozgrzewająco, co sprawia, że krew krąży szybciej, nasz mózg pracuje wydajniej, a my jesteśmy bardziej skoncentrowani i pobudzeni. Z tego powodu, w Azji imbir jest uważany za jeden z afrodyzjaków.
Dodatkowo, właściwości imbiru sprawiają, że jest ceniony przez osoby dbające o swoją sylwetkę. Kłącze tej rośliny wspomaga trawienie (poprzez pobudzenie pracy żołądka, produkcję śliny i żółci), a także pomaga przy wzdęciach. Ponadto, picie wody z dodatkiem imbiru powoduje zmniejszenie apetytu. Imbir również łagodzi objawy choroby lokomocyjnej, zapewniając komfort podróżowania pasażerom samochodów, autobusów oraz pociągów.
Zastosowanie imbiru w kuchni
Imbir to roślina o właściwościach leczniczych, a jednocześnie popularna przyprawa na całym świecie, choć szczególnie kojarzona z kuchnią azjatycką. Charakteryzuje się ognistym, lekko gorzkim smakiem oraz ostrym zapachem, a jednocześnie wyróżnia się słodką, orzeźwiającą nutą. Dzięki temu potrawy z dodatkiem imbiru nabywają egzotyczny aromat. Najczęściej używany jest do przyrządzania mięs, makaronów, owoców morza czy orientalnych zup. Imbir jest również stosowany w browarnictwie i cukiernictwie (np. do pierników czy marmolad). Doskonale komponuje się z pieczonymi jabłkami i jest znakomitą przyprawą do ryb. Ponadto często używany jest jako dodatek do herbaty. Sproszkowane kłącze imbiru znajduje zastosowanie również w budyniach i ciasteczkach. Imbir powinien być przechowywany w miejscu suchym i ciemnym, a także można go przechowywać w lodówce.
Jak i kiedy stosować imbir?
Imbir można spożywać świeży, a także w postaci naparów. Przykładem wykorzystania imbiru jest tzw. złote mleko – mikstura zawierająca głównie mleko i kurkumę, wzbogacona dodatkowo o imbir, cynamon, goździki i miód. Imbir doskonale sprawdza się także jako dodatek do herbaty, zwłaszcza przy przeziębieniu. Taki ciepły napój jest skuteczny w łagodzeniu kaszlu i obniżaniu gorączki. Imbir pomaga również w walce z bólem gardła i kaszlem, a dodatkowo przyspiesza zwalczanie przeziębienia. W profilaktyce, picie wody z imbirem jest szczególnie zalecane rano, na czczo, tuż po przebudzeniu. To jeden z najlepszych sposobów, aby czerpać korzyści z imbiru od samego poranka. Woda z imbirem polecana jest także na noc.
Na jakie choroby pomaga imbir?
Właściwości imbiru są niezwykle cenne w dbaniu o zdrowie, profilaktyce różnych schorzeń oraz w leczeniu niektórych dolegliwości. Imbir ma szerokie zastosowanie i może być wykorzystany w wielu przypadkach. Przykłady zastosowań imbiru:
- łagodzenie bólu gardła,
- redukcja zgagi,
- łagodzenie nudności i wymiotów,
- zwalczanie kaszlu,
- pomoc w walce z niestrawnością,
- wsparcie w procesie odchudzania,
- pomoc w obniżaniu poziomu cholesterolu,
- łagodzenie bólów menstruacyjnych,
- profilaktyka przeciwzakrzepowa,
- redukcja obrzęków spowodowanych zatrzymaniem wody w organizmie,
- pobudzenie krążenia,
- wsparcie jako afrodyzjak,
- pomoc przy przeziębieniu.
Imbir może również łagodzić obrzęki i być stosowany profilaktycznie w utrzymaniu prawidłowej higieny jamy ustnej. Dodatkowo wspiera właściwą koncentrację.
Imbir – przeciwwskazania
Imbir posiada wiele cennych właściwości zdrowotnych, które można wykorzystać w profilaktyce oraz leczeniu niektórych schorzeń. Niemniej jednak, nie wszystkie osoby mogą spożywać tę roślinę, ponieważ ma ona pewne przeciwwskazania.
Przede wszystkim imbir ma intensywne działanie i drażniący aromat, dlatego osoby zmagające się z chorobami układu pokarmowego (takimi jak wrzody żołądka, dwunastnicy czy refluksem żołądkowo-przełykowym) powinny zrezygnować z jego spożywania. Konsumpcja imbiru w czasie ciąży może również stanowić problem. Duże ilości tej rośliny w diecie przyszłej mamy mogą prowadzić do podrażnienia żołądka, chociaż w małych ilościach może pomóc w przypadku mdłości. Jeśli chodzi o karmienie piersią, regularne spożywanie imbiru może wpłynąć na smak mleka, dlatego warto unikać jego stosowania przez pierwsze trzy miesiące życia dziecka.
Osoby z problemami z ciśnieniem również powinny zachować ostrożność przy spożywaniu imbiru. Wysoka ilość tej przyprawy może wpływać na działanie niektórych leków oraz ogólne samopoczucie osób z nadciśnieniem czy niedociśnieniem. Ponadto, stosowanie imbiru jest przeciwwskazane dla pacjentów zmagających się z hemofilią.
Jak przechowywać imbir?
Należy przechowywać korzeń imbiru w lodówce, aby utrzymać jego świeżość. Aby zachować świeżość na dłużej, warto owinąć go w ręcznik papierowy i umieścić w pojemniku na żywność. W takich warunkach imbir może być zdatny do spożycia nawet przez miesiąc. Alternatywnie można go przechowywać w temperaturze pokojowej, z dala od promieni słonecznych. W takim przypadku zaleca się spożycie imbiru w ciągu tygodnia.
Bibliografia:
Kulczyński B. i wsp.: ZNACZENIE ŻYWIENIOWE IMBIRU. BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLIX, 2016, 1, str. 57–63.
Newerli-Guz i M. Pych, Właściwości przeciwutleniające imbiru, Wydawnictwo Uniwersytetu Morskiego w Gdyni, 2012.
Gilbowski P. i wsp.: Właściwości prozdrowotne imbiru. BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – L, 2017, 2, str. 115–121.
Grys A., Łowicki Z., Prus A., Właściwości lecznicze imbiru, Postępy Fitoterapii, 1/2010.
Łażewska D., Miętkiewska K., Studzińska-Sroka E., Imbir lekarski – roślina o właściwościach neuroochronnych, Postępy Fitoterapii, 4/2019.
